Recensies

Europa '92: iedereen heeft er zo zijn twijfels over, Vooral nu gebleken is dat het verdrag van Maastricht een stevige basis mist, Na het Deense 'nee, het met de hakken over de sloot gehaalde 'ja' van Frankrijk en de Engelse argwaan tegen een Europese unie geloven weinigen nog in een snelle eenwording, Verborgen angstgevoelens borrelen naar boven, zoals onlangs bleek uit de opgelopen spanningen tussen Duitsland en Groot-Brittannië inzake de devaluatie van het pond sterling, Steeds meer mensen sluiten zich aan bij de groep uitgesproken tegenstanders.
Ook tekenaar Bernard Holtrop alias Willem ziet geen heil in een verenigd Europa. Althans, dat is de conclusie die ik trek uit zijn onlangs verschenen Euromania. In deze uitgave met een haast profetische titel portretteert Willem de twaalf E.E.G.-landen. Als uitgangspunt hanteert hij de ontwikkeling van ieder land vanaf de ineenstorting van het Derde Rijk tot aan de huidige situatie, Op deze manier toont hij de lezer zijn visie op Europese normen en waarden.
De tekeningen van Willem in Euromania zijn als het ware archiefbeelden die de lezer voorgeschoteld krijgt, In een soort eigen editie van het Polygoon-journaal rekent Willem af met de mythe dat een grenzeloos Europa automatisch tot gelukzaligheid leidt. Bijtende spot is zijn handelsmerk. Euromania is dan ook, als schets van het recente Europese verleden, een optelsom van aanhoudende ellende, hypocrisie en stuurloosheid van de democratie. Dekolonisatie en kapitalisme, corruptie, schijnheiligheid, machthebbers versus machtelozen, de liefdeloosheid van de consumptiemaatschappij, terrorisme, neergang van het communisme, opkomende vreemdelingenhaat, geweld en onderdrukking: het zijn alle zaken die volgens Willem de grondslag vormen van een nieuw Europa.
Wie niet overtuigd is van de noodzaak tot intensieve Europese samenwerking zal na het lezen van Euromania gesterkt worden in deze overtuiging. Het is duidelijk dat het verleden zich niet makkelijk aan de kant laat schuiven, ook niet voor een Europese eenwording. Wel is discussie mogelijk over de vraag om welk verleden het gaat, Willem geeft daar in Euromania heel duidelijk zijn eigen invulling aan. Een aardig gegeven is overigens dat de uitgave van Euromania sterk internationaal gericht is. Naast het samenwerkingsverband dat de Franse uitgeverij Futuropolis en de Nederlandse uitgeverij De Harmonie zijn aangegaan om Euromania op de markt te brengen, wordt in het boek zelf tekst en uitleg gegeven in het Frans, Nederlands, Engels en Duits. Kort gezegd: een grenzeloze uitgave met een voorbeeldfunctie(?).