De gemoederen zijn ook in Portland, Oregon inmiddels weer bedaard. Deze stad in Noordwest Amerika was vorig jaar zomer een tijdje het episch centrum van de Black Lives Matterbeweging. Portland behoort tot de progressieve steden in Amerika waar de maatschappelijke betrokkenheid en actiebereidheid van oudsher groot zijn. Niet voor niets de ?hometown? van Joe Sacco, de inmiddels gerenommeerde journalist-activist-cartoonist die met zijn publicaties - in de vorm van grafische romans - steeds weer op originele wijze de aandacht weet te vestigen op hardnekkige misstanden in de wereld. Na recente uitgaves over onder andere Palestina en Gorazde (Bosni?) heeft Sacco het nu dichter bij huis gezocht. Terug aan het land ('Paying the Land') handelt over de inheemse bevolking van de Northwest Territories in Canada die inmiddels geen eskimo?s meer genoemd mogen worden, maar dene. In zijn getekende reportage stijl doet Sacco minutieus verslag van zijn reis naar deze gebieden waar het leven gedomineerd wordt door sneeuw en ijs, kariboes en forellen. Of misschien moet deze zin in de verleden tijd worden gesteld omdat ook hier de afgelopen decennia motoren, media en drugs de dominantie hebben overgenomen. De ontdekking van kostbare delfstoffen en de moderne innovaties om de winning daarvan meer rendabel te maken hebben hun weerslag gehad op het gebied en de bevolking. Was de onherbergzaamheid van hun leefgebied lang de redding voor dit indianenvolk; de afgelopen honderd jaar is hun isolement en verzet tegen assimilatie langzaam maar zeker gebroken. Sacco legt bloot hoe de, in geopolitiek opzicht als gematigd bekend staande, overheid van Canada een doorwrochte en niets ontziende kolonisatie van deze nationale gebieden en bevolking heeft doorgevoerd. Onder het mom van modernisatie, educatie en vooruitgang (met de katholieke kerk als katalysator!) werd er langzaam maar zeker een culturele genocide uitgevoerd die er toe heeft geleid dat er nog maar een handjevol inheemsen bestaat die nog kennis hebben van oer-tradities en binding met het land. Enig lichtpuntje is dat er sinds kort een groeiende bewustwording gaande is onder deze minderheid die oude en nieuwe generaties tracht te verenigen. Als het maar niet te laat is! Terug aan het land is wederom een bewonderenswaardige tour de force van Sacco. Research en vormgeving zijn uitmuntend en brengen een relatief taai verhaal tot leven in soms roerende getuigenissen van een vergeten volk. Wat helaas afbreuk doet aan deze kwaliteiten is de hemelschreiende kromme vertaling. Maaike van Helden vertaalt wel erg letterlijk en lelijk uit het Engels (een simpel voorbeeld: 'trappen voor bontdieren'. Dat is natuurlijk 'vallen voor pelsdieren'). Waar was de eindredactie van uitgeverij Concerto Books?