Een onwillige hoogbejaarde man treft een jonge betrokken schrijver in een stadje in Noordoost-Frankrijk. De schrijver werkt aan een boek over Spaanse emigranten die, na het be?indigen van de burgeroorlog tegen Franco?s troepen, in de door Fransen gekoloniseerde gebieden in Noord-Afrika belandden. Dat zijn de bouwstenen waarmee de Spaanse stripauteur Paco Roca een meeslepend panorama opbouwt van wat er volgde op de Spaanse Burgeroorlog. Dat Franco decennia lang de macht in handen zou houden is welbekend, maar de lotgevallen van de Republikeinen, voor zover zij erin slaagden hun land in 1939 te ontvluchten, vormt voor velen buiten Spanje een nagenoeg onbekende geschiedenis. Sporen van het toeval is het resultaat van vijf jaar werk van Roca. Het verhaal voert van de van vluchtelingen vergeven haven van Alicante in het voorjaar van 1939 naar de euforische bevrijding van Parijs in de zomer van 1944. De bittere nederlaag tijdens de Spaanse burgeroorlog vormt de achtergrond en inspiratie waarmee hoofdpersoon Miguel de daaropvolgende jaren in ballingschap doorstaat. Aanvankelijk als gevangen vluchtelingen in Frans Algerije en vervolgens als ervaren militair in het leger van De Gaulle?s Vrije Fransen - in ?La Nueve?, de beroemde negende compagnie van de tweede pantserdivisie (divisie Leclerc). In een ietwat sobere realistische tekenstijl, ondersteund door een bescheiden palet inkleuringen, toont Roca met deze grafische roman al dan niet terloops de ruwe realiteit van de strijd aan het front evenals de politieke overwegingen die bepalend bleken voor de inzet van de troepen. Roca bezit een scherp oog voor de diversiteit aan nationale achtergronden van de geallieerde strijders in Franse dienst en brengt de Spanjaarden daarmee terug in de (Franse) geschiedschrijving, waarin hun rol tot voor kort niet of nauwelijks zichtbaar was. Ook worden de gevoeligheden tastbaar wanneer de oorlogsgeschiedenis zoveel decennia na dato in een confrontatie tussen schrijver en de ooggetuige Miguel wordt opgerakeld. ?In een oorlog is geen plek voor fatsoen? constateert de hoofdpersoon tijdens een gesprek. In ??n van de sterkste sc?nes in het boek wordt een vraag van de schrijver door Miguel opgevat als een poging zijn daden te veroordelen, waarop de ge?nterviewde zich wrokkig in zwijgzaamheid terugtrekt. Hij is er stellig van overtuigd tijdens de oorlog geen mensen te hebben gedood maar nazi?s. Gevoelens van spijt ontbreken niet in Miguels naoorlogse terugblikken op zijn ervaringen maar doen geen enkele afbreuk aan diens overtuiging dat zijn strijd tegen het fascisme noodzakelijk was. De verbittering dat hij na de oorlog geen vrij vaderland had om naar terug te keren is feitelijk de rode draad die zijn aanvankelijke afstandelijkheid in belangrijke mate verklaart. Juist de keuze om Miguels persoonlijke lotgevallen in twee uiteenlopende decennia centraal te stellen maakt de lezer duidelijk hoezeer de bittere politieke erfenis van de Spaanse burgeroorlog het oorspronkelijke strijdtoneel oversteeg. De knappe verbeelding van dit inzicht dwingt ontzag af.