Rhythm - Het stripwerk, compleet & chronologisch - 1969-2011: koopt allen dat prachtboek van tekenaar Peter Pontiac, de buitengewoon begaafde autodidact die op 28 maart 1951 in Beverwijk is geboren en die bij de burgerlijke stand bekend staat als Peter J.G. Pollmann. De door Oog & Blik/Bezige Bij uiterst fraai bezorgde uitgave toont de ontwikkeling in het werk van 'de Albrecht Dürer van de rockcultuur', van de eerstmalige zwarte romantiek naar de kleurenexplosies van later, zoals zijn broer Joost Pollmann schrijft in het voorwoord van het boek. Terecht noemt Joost ook het verbluffende vermogen van Peter om de wereld zonder enige vorm van documentatie gedetailleerd weer te geven. Naast de undergroundstrips uit de jaren 1970 die verschenen in bladen als Aloha, Tante Leny presenteert en Modern Papier, naast de Willem de Ridder-registraties en ander omvangrijker werk zoals de avonturen van Gaga, Gigi en Gogo, bij voorbeeld Requiem Fortissimo, is voor deze uitgave nu ook het verhaal Lost in the Lowlands in het Nederlands vertaald en opnieuw geletterd. Deze bundeling is een verrukkelijk kijk- en leesboek, dat bij (jongere) kijkers nieuwsgierigheid zal opwekken naar meer achtergronden en feitelijke gegevens over het onconventionele leven van de kunstenaar dan de autobiografische elementen die Pontiac zelf in zijn strips verwerkt. Totdat de 'definitieve' biografie verschijnt zullen die lezers genoegen moeten nemen met de zevendelige serie The Pontiac Review. Jammer dat de leesbaarheid van deze boeken lijdt onder de soms onbedwingbare neiging van Pontiac voor over-the-top barok taalgebruik (een voorbeeld uit Lost in the Lowlands: 'Na drie dionysische dagen in adolescentenarcadië braken ook de laatste ketens der schaamte.') Een goede tekstredacteur zou een eind maken aan dit ietwat potsierlijke clichématige en plechtstatige taalgebruik. Dit is helaas ook te vinden in het verder overigens intrigrerende en nietsontziend eerlijke beeldverhaal Kraut, volgens velen het chef d'oeuvre (masterpiece, om in stijl te blijven) van de begenadigde tekenaar, die in Rhythm met 42 jaar tekenwerk overtuigend laat zien hoe hij met zwart, wit, kleur en heldere lijnen op papier uit de voeten kan. Een gemis vind ik dat niet in Rhythm is opgenomen de aflevering die Peter Pontiac in oktober 1997 maakte voor de NRC Handelsblad-serie Hollands Dagboek toen hij werd onderscheiden met de Stripschapprijs: een geheel door hem geletterd en geïllustreerd autobiografisch weekverslag dat als stripwerk zeker gezien mag worden. Desalniettemin: voor liefhebbers van de betere tekenkunst is Rhythm een noodzakelijk boek.